سەرمایەداری و مەزهەب و ناسیونالیزم هۆکاری مەرگی پەنابەرانن
ڕۆژ عەزیز:
بڕوانن لەسایەی دەس
ەڵاتی سەرمایەداری و مەزهەب و ناسیونالیزمدا چۆن رۆژانە هەواڵی تراژیدی ئینسانی و مەرگی بەکۆمەڵی پەنابەران دەبیستین. سەیر بکەن لەو وڵاتانەی قەومپەرستی رەگی داکوتاوە و مەزهەبیش بەهەمان شێوەو زلهێزەکان ونیزامەکەشی باوەشێنی ئەم دەستەو تاقمانە دەکەن و ئاگری جەنگ خۆش دەکەن و شوێنێکی ئارام نەماوە بۆ خەڵکەکەی لە وڵاتی خۆیان، بۆیە خەڵکیش ناچارن بۆ جێگەیەکی ئارام بگەڕێن و دواجار روو لە وڵاتانێک دەکەن کە زۆر شتیان لەوان جیاوازترە، بەڵام ناچارن بەکۆمەڵ کۆچ بکەن و خۆیان بدەنە دەست قەدەرو بەرەو کەنارەکانی دەریای ناوەڕاست و کەنارەکانی تورکیاو یونان هەنگاو بنێنن و لەوێ هەم خۆیان هەم ئازیزانیان لەدەست دەدەن.
ناچاریەک بەرۆکی پەنابەرانی نەگرتبێت هەرگیز ڕێگایەک هەڵنابژێرن کە ڕێگای مەرگە و ئامارەکانیش ئەوەمان پێ دەڵێن کە کەم نین ئەو پەنابەرانەی لەم رێگەیەدا گیانیان لەدەستداوە. کەنارەکانی دەریای ناوەڕاست لەچەند ساڵی ڕابوردووەوە دوای روخانی قەزافی زیاتر لە ٤٥٠٠ پەنابەر خنکاون، تەنها لەساڵی ٢٠١٧ تاوەکو ئێستا زیاتر لە ٩٠٠ پەنابەر خنکاون ئەم ئامارەش کەم نییە لەم چەند مانگەدا، بەشێکی ئەم پەنابەرانە ئێستاش تەرمەکانیان نەدۆزراونەتەوە کە زۆربەی ئەم پەنابەرانە خەڵکی لیبیاو ئەفریقان، هەموو ئەوانەی کۆچ دەکەن و دەبنە خۆراکی ئاژەڵەکان لەدەستی شەڕی مەزهەبی وقەومی و عەشیرەتی ڕادەکەن و بەشێکیان هەژاری بەرۆکی پێگرتوون بۆیە ناچار بوون کۆچ بکەن. سەرمایەداری بۆ قازانج و بەرژەوەندیەکانی خۆی جەنگی بەرپا کردوەو ئینسانەکانیش دەبنە قوربانی ئەم جەنگە نەگریسەی سەرمایەداری کە خەریکە هەمووان لەناو دەبات. بەتەنهاش جەنگ و کاولکاری بەرۆکی خەڵکی لیبیای نەگرتووە و عێراق و سوریاش قوربانی ئەم جەنگەن و شارەکانیان کاول کراوە. رۆژ نییە ئینسانەکان نەبنە قوربانی و نەکەونە ژێر خانوەکانیانەوەو بەشێکی شارەکان کاول کراون، ٢٠٠کەس لە خانویەکدا دەکوژرێن بە هۆی بۆمبەکانی ئەمریکاو روسیاو میلیشیا شیعەو سونەکانی عیڕاق و سوریا.
جەنگێک ئاوا بێت نا ئەمنیەک ئاوا بێت ئیتر مرۆڤەکان چۆن بەلێشاو کۆچ ناکەن و ڕێگای مەرگ هەڵنابژێرن و خۆیان نادەنە بەر شەپۆلی دەریاکان. هەرئێستا بە ملیۆنان پەنابەری سوریا لە ئەردەن و لوبنان و تورکیان هەن، تەنها لە تورکیا زیاتر لە ٣ملیۆن پەنابەری سوری و عێراقی لێیە بەسەدان پەنابەری سوری وعێراقی لەکەنارەکانی تورکیا و یونان خنکاون یاخود تاوەکو ئێستا بێسەرو شوێنن. تاوەکو ئێستا نزیک بە١٥٠پەنابەری کوردی کوردستانی عێراق تەرمەکانیشیان نەدۆزراونەتەوەو چارەنوسیان نادیارە. ئەی دەبێت چەندانی دیکە لە پەنابەری سوری بێسەروشوێن بن!؟، یان دەبێت چەندانی دیکە لەپەنابەری عێراقیش بێسەروشوێن بن کە خەڵکی خواروی عێراقن!؟.
هەموو ئەم پەنابەرانە کۆچ کردنەکەیان دەرەنجامی جەنگی نیزامە سەرە ڕۆیەکانی سەرمایەداری جیهانییە کە لەناوچەکە جەنگیان خوڵقاندوە و خەریکی مانۆری جەنگێکی گەورەترن تا لەم جەنگەدا هەم هەیمەنەی خۆیان بەسەر ناوچەکەو دنیادا بسەپێنن هەم سەرمایەکانیان کەڵەکە بکەن و خەڵکیش ببێتە قوربانی ئەوان و خۆشیان هەر خەریکی مانۆری دیکەن تا جەنگ کۆتایی نەیەت. بۆرجوازی رۆژهەڵاتی ناوەراستی تەرخان کردوە بۆ جەنگێکی درێژخایەن و شوێنەکەشی گونجاوە بۆ جەنگ چونکە هەم دەتوانێت لەرێگەی ناسیونالیزم و مەزهەبەوە درێژە بەجەنگ بدات و هێزەکان بەیەکدا بدات، هەم ناسیونالیزمی کوردو عەرەب تورک لەناوچەکە ڕۆڵی ئەم سەرمایەدارییە دەگێڕن و خۆشیان لەم جەنگەدا بەشدارن و کارتێکی گەورەی باشن بەدەست زلهیزەکانەوە بۆ شەڕ. مەزهەبیش لەمە خاڵی نییەو شەڕی سوننەو شیعە لە سوریا نیشانی دەدات، کە ئەم تاقمە مەزهەبیانە لە عێراق و ناوچەکە باشترین ئامرازی دەستی ئەم زلهێزانەن و دەوڵەتانی ناوچەکەش خەریکی خۆشکردنی ئەم شەڕەن تا بەشێکی گرنگیان دەست بکەوێت و شەریکە بەش بن. ئەمانە جگە لەوەی بەدوا بەرژەوەندی خۆیانەوەن، هاوکات ئامرازێکی گەورەی زلهیزەکانن. بەداخەوە خەریکە تروسکاییەک نەمێنێت لەم وڵاتانە تا بەرەی ئازادیخوازی بێتەمەیدان و بەر بەم جەنگە بگرێت و دەستی مەزهەب و ناسیونالیزم سەرمایەداری کۆتا بکات و کۆتایی بەجەنگ بێت. چونکە مەزهەب و ناسیونالیزم و سەرمایەداریش هێندە بەهێزن لەم جەنگە خوێناویەدا، کە هەر ئەوانیش بوونەتە رێگر لەوەی ئازادیخوازان وەکو پێویست بێنە مەیدانەوە، بەڵام ئیرادە هەر کات بەهێز بێت و خۆی ڕێک بخات دەتوانێت بەرۆکی ئەمانە بگرێت و کۆتایی بەم شەرە بهێنێت. دامەزراندنی سیستەمێکی سێکۆلارو لەلایەن بەرەی ئازادیخوازو ئینسان دۆستەوە، دەتوانێت کۆتایی بەم نەهامەتی و شەڕو جەنگ و کوشتار و ئەو ململانێییانە بهێنێت، و ئازادی وئارامی بۆ خەڵک بگەڕێنێتەوەو کۆتایش بە کۆچ و ئاوارەی خەڵکی بهێنێت و چیتر ئینساکان نەبنە قوربانی و لە دەریاکانی تورکیا و یونان دەریای ناوەراست.
بەڵام بەداخەوە ئەم جەنگانە وا بەئاسانی کۆتایی نایەت وئازادیخوازانیش هێشتا نا ڕێکخراون خۆیان ڕێک نەخستووە بۆیە بەردەوام جەنگ هەر لەبرەودایە، تا بەرەی ئازادیخوازیش نەیەتە مەیدانەوە ئەستەمە جەنگ کۆتایی بێت چونکە تەنها بەرەی ئازادیخوازییە دەتوانێت کۆتایی بەشەری زلهێزەکان و شەری عەشیرەتی و مەزهەبی و قەومی بهێنێت. سەرمایەداری جیهانی لەلایەک جەنگ بەرپا دەکات لەو لاشەوە ڕیاکارانە دەڵێت پەنابەران وەردەگرین و مافی پەنابەریان پێ دەدەین… ئەم دەوڵەتانە و بەتایبەت قوتبە جیهانییەکان نەک ئامادەنین دەستبەرداری جەنگ و دەستێوەردان لە کیشەی ناوخۆیی وڵاتە ئەزمەگرتوەکان بن، بەڵکو جەنگ ئەوخێرو بەرەکەتەیە کە لە رێگایەوە ململانیێ خۆیانی تیدا دەبەنە پێشەوە، بێ ئەوەی ویژدانی تۆپیوی قازانج پەرستیان بجوڵێت و رێزێک بۆ ئیرادەی خەڵکی ئەو وڵاتانە دابنێن. هێشتا جەنگ و سێبەری جەنگ لە گۆشەیەکی دنیا تەواو نەبووە، کە نەخشەی جەنگ و دەستێوەردان لەوڵاتێکی تردا، لەسەر مێزیانە… هەر ئێستاش خەریکی نا ئارام کردنی میسرو یەمەنن و هاوکاری هێزە کۆنەپەرست و مەزهەبیەکان دەکەن تا ئاگری شەڕێکی دیکەیان بۆ خۆش بکات.
کەچی کاتێک خەڵکەکەی دەگەنە وڵاتانی ئەوروپاو وڵاتانی دیکە وەک ئینسان سەیر ناکرێن و لە کەمپەکان لە چاوەڕوانیدا رایاندەگرن و بگرە لەهەندێک وڵات پەنابەران بەزۆر دیپۆرت دەکەنەوەو زیندانیشیان دەکەن، هەر ئێستا لە زیندانەکانی بەریتانیا ٣٠ پەنابەری کوردی کوردستانی عێراق زیندانن و لەچاوەروانی دیپۆرت کردنەوەیانن، ئەمە لەکاتێکدایە لە کوردستانی عێراقدا دەسەڵاتی میلیشیای سەرکوتی خەڵکی ناڕازی دەکات و خۆشیان خەریکی تاڵانکارین وکەسیش بۆی نییە قسە بکات و هەرکەسیش ناڕەزایەتی دەربڕێ زیندانی دەکەن و دەی ڕفێنن و ئازارو ئەشکەنجەی دەدەن. ئەوەی دەگوزەرێت لە کوردستانی عێراقدا تەنها و تەنهاو دەسەڵاتی ئەحزابی میلیشیایی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان وپارتی دیموکراتی کوردستانی عێراقەو هیچ سیمایەکی مەدەنی و حکومی پێوە نییەو نەحکومەت هەیە نە پەرلەمان، هەر خۆشیان هەموو دەسەڵاتەکانی پێشووی پەرلەمان وحکومەتەکەی خۆیان ئیفلیج کردوەو جواب بەخواستی خەڵک نادەنەوەو موچەش نادەنە خەڵک و هەرچی قسەشی کرد زیندانی دەکرێت و سەرکوتی دەکەن.
ئەرکێک کە خەڵکی ئازادیخواز لەسەریەتی دەبێت شان بەشانی بەرەیەکی فراوانی جەماوەری گەورە خۆی ڕێک بخات و بێتە مەیدانەوە بۆ کۆتایی هێنان بەتاڵانی و جەنگ و ئاوارەیی و دەربەدەری… دیارە ئەوە ئەرکی کۆمۆنیستەکان و سەرجەم ئازادیخوازانە کۆتایی بەم نەهامەتیانە بهێنن کە سەرمایەداریی و مەزهەب و ناسیونالیزم بەسەر مرۆڤایەتیدا هێناویانە و هەر ئەوانیشن کۆمەڵگایان کاول کردوەو خوێنی مرۆڤەکان دەڕێژن و ناچار بەئاوارەیی ژیانی چاوەرانی نێو کەمپەکان دەکەن. یان بەشێکیان لەرێگای قاچاخ لەنێو دەریاکان و ڕێگاکاندا گیان لەدەست دەدەن. تەنهاو تەنها بەرەی کرێکاران و ئازادیخوازی دەتوانێت کۆتایی بەم هێزە کۆنەپەرست ودژە ئینسانیانە بهێنێت، ئەگەر بەرەی ئازادیخوازی و ئینساندۆستی بەخەبەر نەیەت و خۆی ڕێکخراو نەکات ئەوە جەنگ و کوشتارو ئاوارەیی ژیانی پەناهەندەیی و مردنی پەنابەران لەنێو دەریاکاندا ڕوو لەزیاد بوون دەکات و زیاتر ئینسانەکان دەبنە قوربانی ئەم شەڕە نەگریسەی ئەم هێزانەو زلهیزەکانی دنیا کە ئەمڕۆ هەموویان لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا مانۆری جەنگی گەورە لێ دەدەن ..