خەسرەو سایە: ئەحزابی دەسەڵاتدار، باسی “مەترسیەکانی سەر هەرێم” یان کردۆتە چەکێک بۆ سەرکوت و چەواشەکردنی ڕای گشتی خەڵکی کوردستان و دورکەوتنەوەیان لەخواست و ناڕەزایەتیەکانیان… دیمانەی بۆپێشەوە لەگەڵ هاوڕێ خەسرەو سایە سەرۆکی مەکتەبی سیاسی حزبی کۆمۆنیستی کرێکاریی کوردستان سەبارەت بەهەلومەرجی سیاسی کوردستان و ئاینندە سیاسیەکەی…
خەسرەو سایە: ئەحزابی دەسەڵاتدار، باسی “مەترسیەکانی سەر هەرێم” یان کردۆتە چەکێک بۆ سەرکوت و چەواشەکردنی ڕای گشتی خەڵکی کوردستان و دورکەوتنەوەیان لەخواست و ناڕەزایەتیەکانیان…
دیمانەی بۆپێشەوە لەگەڵ هاوڕێ خەسرەو سایە سەرۆکی مەکتەبی سیاسی حزبی کۆمۆنیستی کرێکاریی کوردستان سەبارەت بەهەلومەرجی سیاسی کوردستان و ئاینندە سیاسیەکەی…
بۆپێشەوە: هەلومەرجی سیاسی کوردستان تادێت بەرەو خراپی دەچێت، لە نوێنەری نەتەوە یەکگرتوەکانەوە تا دەگاتە بەرپرسە سیاسییەکانی بۆرژوازی کورد، ئاماژە بەزیادبوونی مەترسییەکانی سەر هەرێم دەکەن، ئێوە لەو بارەیەوە دەڵین چی و تا چەندە مەترسی سیاسی لەسەر هەرێم هەیە؟
خەسرەو سایە: بەدەر لەپڕوپاگەندەکانی ئەحزابی دەسەڵاتدار، بەوەی کە باسی “مەترسیەکانی سەر هەرێم” یان کردۆتە چەکێک بۆ سەرکوت و چەواشەکردنی ڕای گشتی خەڵکی کوردستان و دورکەوتنەوەیان لەخواست و ناڕەزایەتیەکانیان و هێشتنەوەیان لەژێر سایەی ئەو دەسەڵات و سیستەمە گەندەڵ و دژی خەڵکیەی کە پارتی و یەکیەتی لەسەر سەری ڕاوەستاون، بەڵام پرسیارەکە ئەوەیە کەمەبەست لەقەوارەی هەرێم چیەو ئەو مەترسیانە کامانەن کەلەسەر ئەم قەوارەیە دروستبوون؟
بەلای منەوە مەبەست لە”قەوارەی هەرێم” هەر ئەو دەسەڵات و سیستەمەیە، کەحزابە بۆرژوا ناسیونالیستەکانی کورد، بەخۆ گرێدانەوەیان بەسیاسەتی جەنگخوازانەی ئەمریکاو ڕێگاچارەی ئەمریکایی بۆ مەسەلەی کورد، بەدوای ڕوخانی ڕژێمی بەعس و فیدڕالێزمەکردنی عێراقدا، هاتەکایەوە و دواتر ناویان نا “ئەزمون و دەستکەوتی خەڵکی کوردستان”. ڕێگاچارەیەکی ئەمریکایی کەناسونالیزمی کوردی بەدەسەڵات گەیاند و کردیە شەریک لەپێکهاتنی حکومەتی تازەی عێراقداو سنورەکانی داهاتو دەسەڵاتەکانی لەچوارچێوەی دەستوری عێراقی فیدراڵدا بۆ دیاریکرا ولەسایەیدا پەرلەمان و حکومەتی هەرێم بە ئیمتیازات و ئیختیاراتەکانی خۆیەوە هاتەکایەوە و بەم جۆرەش ناویان نا “قەوارەی هەرێم”. کەدیارە هەموو ئەمانە لەچوارچێوەی هێزهاوسەنگی نیوان ڕەوتە قەومی و مەزهەبیە شیعی و سونیەکان و هێزی میلیشیایاندا و لەسایەی وجودی ئەمریکا لەعیراق وداگیرکاریەکەیدا، ڕێگەی پێدرا. ئێستا بەدوای نزیک بەدوو دەیە، ئەم دۆخە گۆرانکاری بەسەردا هاتوەو ئەو هاوکێشەیەی کە لەڕابردوودا “قەوارەی هەرێم”ی دروستکرد وەک خۆی نەماوەتەوەو گۆرانکاری بەسەردا هاتووە. بەتایبەتی بەدوای تەواوبوونی شەڕی داعش و ئەو پاشەکشەو ناکامیانەی کەئەمریکا لە عێراق وسوریاو ئەفغانستان ڕووبەڕوی بوەوە، هاوکات ململانێی دەوڵەتانی ناوچەکەو ڕۆڵی ئێران لەعیراقدا وپاشان ڕووداوەکانی ئۆکتۆبەر وکۆنترۆلکردنەوەی شاری کەرکوک و ئەو ناوچانەی لەدەستی هێزەکانی یەکیەتی و پارتیدا بوون، لەلایەن حکومەتی عێراقەوە، هێز هاوسەنگی نیوان ئەحزابی بۆرژوازی کوردو ڕەوتە بۆرژوازیەکانی لەعێراقدا گۆڕی و لاسەنگییەکی بەزیانی “قەوارەی هەرێم” و دەسەلات لەکوردستان هێنایە کایەوە. فشارەکانی دەوڵەتی عێراق لەسەر هەرێم و کێشە لەسەر مەسەلەکانی وەک داهات وخاڵە سنوریەکان، فڕۆکەخانەو گومرگەکان، مەسەلەی نەوت و غاز و پەیوەندیە دەرەکیەکانی هەرێم، هێزی چەکداری حزبەکان.. ئەمانە نیشانەی ئەوەن کەهاوکێشە پێشوی نیوان ئەحزابی ناسیونالیزمی کوردو ڕەوتە شیعی و سونیەکان گۆڕانی بەسەرداهاتووە و لەو ڕیز بەستنەی جارانیدا نەماوەتەوە کەلەسەردەمی نوسینەوەی دەستوری عێراقدا لەئارادابوو، وە تارادەیەکی زۆر ئیختیارات وئیمتیازاتی بەناسیونالیزمی کورد بەناوی “دەولەتی فیدڕاڵ”ەوە بەخشی… ئێستا ئیتر دەورەکە گۆڕدراوەو ئەوە حکومەتی عیراقە کەهەوڵ دەدات پەڕوباڵی ئەحزابی ناسیونالیزمی کورد و ئەزمونەکەی بکاو ئەو دەسەلات و ئیمتیازاتانەی کەلەسایەی بالادەستی ئەمریکادا پێی درابوو وەربگرێتەوە. ئەمە گۆشەیەکی سەرەکی ئەو بابەتەیە کە دەڵین “مەترسی لەسەر هەرێمە”.
لایەنێکی تری مەترسیەکانی سەر هەرێم هەڵدەگەڕیتەوە سەر ئەو مونافەسەیەی کە تورکیاو ئێران لەئاست ناوچەکەدا بۆ بەرینکردنەوەی ناوچەکانی نفوزی خۆیان گرتویانەتەبەر. ئەویش بەوەی کەتورکیا بەردەوام لەشکرکێشی دەکا و لەهەوڵی ڕاکێشانی سوپادایە بۆ نیو خاکی هەرێم و ئێرانیش بەموشەکباران وناردنی درۆنەکانی مەترسیەکی جدیان لەسەر “قەوارەی هەرێم” داناوە کەمەعلوم نییە بەچ ئاستێکی سەربازی و جەنگ دەگات.
خاڵێکی تر کەپێویستە لەم پەیوەندەدا باسی لیوەبکرێ، ئەو مێژوە ٣٠ سالەیە کەئەم “ئەزمون و سیستەمە” تێی پەراندووە و ئێستا گیرۆدەیە بەقەیرانێکی خنکێنەری سیاسی و ئابوری وناتوانێ کۆمەلگە بەڕێوەبەرێ و وەڵامیک بەکێشەکانی خەڵکی کرێکارو زەحمەتکێش بداتەوە. قەیرانێک کە جولانەوەی نارەزایەتی بەخواستی وەلانانی ئەم دەسەلاتەوە هەرڕۆژە یەخەی دەسەڵات دەگرێ… هەموو ئەمانە پێمان دەڵێن کەکوردستان لەبەردەم ئاڵوگۆردایەو “قەوارەی هەرێم” یش ناتوانێ وەک جاران بمێنێتەوە.
بۆپێشەوە: لە ڕوانگەی ئێوەوە مەترسی سیاسی لەسەر هەرێم یانی چی؟ ئایا مەترسی لەسەر دەسەڵاتی بۆرژوازی کورد هەیە یان لەسەر خەڵکی کوردستان؟
خەسرەو سایە: بەبڕوای من لەڕوانگەی خەڵکی کرێکارو زەحمەتکێشی کوردستانەوە واتای “مەترسیەکانی سەرهەرێم” هەرئەو مەترسیەیە کەلەلایەن جولانەوەی نارەزایەتی خەڵکەوە کەوتۆتە سەر دەسەڵات و ئەو ئەزمونەی کەبۆرژوازی کورد ٣٠ ساڵە دای مەزراندووە. بەم مانایەش مەترسیەکی واقعی ئەگەر هەبێت لەسەر”قەوارەی هەرێم” ئەوە نییە ئەم “ئەزمونە” لەق دەبێ وەیا دەسەڵاتەکانی لەلایەن حکومەتی عێراقەوە کەم دەبێتەوەو وپێگەی جارانی لە چوارچیوەی فیدراڵیزمێکدا کەپێشوتر بویەتی نامێنێتەوە، بەڵکو مەترسیەکە ترسی دەسەلاتە لە ڕاپەڕین و شۆڕشی جەماوەری کەسەراپای ئەوسیستەمەی بۆرژوازی کورد دای مەزراندووە و خەڵکی کوردستانی گیرۆدەی دەیان گرفت و نەهامەتی کردووە، کەوتۆتە بەردەم مەترسیەوە. بەتایبەتی کەبزوتنەوەی نارەزایەتی جەماوەری لەدژی گەندەڵی و ناعەدالەتی کۆمەلایەتی، لەدژی هەژاری و بێکاری و نەبوونی خزمەتگوزارییەکان، لەدژی ئەو گێژاوەی ژیانی ئەوانی تێدا راگیراوە، کەوتۆتە بەرامبەر دەسەلاتەوەو بەکردەوە خواستی وەلانانی هەیە. ئەمە ئەو مەترسیەیە کە هەمو حزبەکانی دەسەڵاتدارو ئۆپۆزسیۆنی بۆرژوازی لێی دەترسن. بۆ خەڵکی کوردستان ئەوە گرنگ نییە و هیچ مەترسیەکی تیدا نابینن کەدەسەلاتەکانی پارتیو یەکیەتی کەم ببێتەوە و قەوارەکەشیان لاواز ببێت. بگرە بەقازانجی خۆیانی دەزانن کەتواناو هێزیان کەم ببێتەوەو لەگەڵ زەبوونیدا بەرەوڕووبنەوە.
بۆپێشەوە: سەرانی بۆرژوازی کورد و نوێنەری ڕیکخراوەی نەتەوە یەکگرتوەکان هۆکاری هەرەشەکانی سەر دۆخی هەرێم دەگێڕنەوە بۆ ناتەبایی نێوان هیزە بۆژوازیەکانی کورد، نەبوونی یەک ئیدارەیی و یەک هێزی پێشمەرگەی هاوبەش، ئێوە لەو بارەیەوە دەڵین چی؟
خەسرەو سایە: ئەم قسانە کاتێک لەزمانی سەرانی حزبە ناسیونالیستەکانەوە دێتە دەرەوە، جگە لە پروپاگەندەی سواو و بێناوەرۆک بۆ پەرەدە پۆشکردنی کارنامەی پڕتاوانکاری وگەندەڵیان لەبەرچاوی خەڵک شتێکی تر بەیان ناکات، بەتایبەتی کە هیچ کات حزبەکانی بزوتنەوەی کوردایەتی تەبانەبوون و دوو ئیدارەیش واقعیەتێکی بەردەوامی دەسەڵاتەکەیان بووە و هیچکاتێکیش هێزی چەکداریان یەکگرتوو نەبووە. بەلام ئەم جۆرە پڕوپاگەندانە لەفەزای ئێستای کوردستاندا، بەڵگەیەکە بۆ ئەو فەشەل و بن بەستەی کەدەسەلاتدارێتی بۆرژوازی کورد تێی کەوتووە، بەڵگەیەک بۆ قەیرانێکی سیاسی و ئابووری کەتوانای لەم حزبانە بڕیوە لەبەڕێوەبردنی کۆمەلگەو چارەسەرکردنی کێشە ئابوری و سیاسیەکان، بەڵگەیە بۆ نەتوانینی دەسەلات لەوەلام دانەوە بەخواست و داوای خەلكی نارازی کە هەر ڕۆژە بۆ نان و کارو مەعیشەت یەخەی دەگرێت. هەر ئەمەش کێشەی نێوان حزبەکانی لەکوردستان تونترکردۆتەوەو قڵشتی نیوانیانی بەرینتر کردۆتەوە. بەڵام کاتێک باسی ناتەبایی ودوو ئیدارەیی لەزمانی نوینەری نەتەوەیەکگرتوەکان دێتەدەرەوە، واتای ئەوەی هەیە کەئەو سیستەم و دەسەڵاتەی لەدەست ئەحزابی بۆرژوا ناسیونالسیتی کوردایە، کەوتۆتە بەردەم مەترسی تیاچوونەوە و گەرەکیەتی بەئاگایان بهێنێتەوە لەم مەترسیە. ئەگینا نوێنەری نەتەوەیەکگرتوەکان باش دەزانیت کە “هۆکاری هەرەشەکانی سەر “دۆخی هەرێم” ئەم جۆرە لەپڕوپاگەندە کردن نییە، بەڵکو ئەو قەیران و بنبەستەیە کە دەسەلاتدارێتی بۆرژوازی کورد تێی کەوتووەو ئەگەری ڕاپەرینی جەماوەری کردۆتە فاکتۆرێک بۆ ئاڵوگۆڕ لەدۆخی ئێستای کوردستاندا.
بۆپێشەوە: ئایا هەرەشەی سەر هەرێم، پەیوەندی بە چونەسەری ململانێی نێوان بەغداو هەرێمەوە هەیە، یان هۆکاری تری فراوانتری جیهانی و ناوچەیی لەپشتەوەیە؟
خەسرەو سایە: بێگومان دۆخی کوردستان هەمیشە بەدەر نەبووە لەکاریگەرییە جیهانی و ناوچەییەکان، مەعلومیش نییە بۆمباباران و هێڕشە سەربازیەکانی ئێران و تورکیا لەجەرگەی مونافەسەی بەدەستهێنانی ناوچەی نفوزیان لەعیراق و ناوچەکەدا، کەی بەداگیرکاریەکی سەراپاگیری سەربازی دەگاو “قەوارەی هەرێم” لەبەین دەبات. بەلام تا ئەو جێگەیەی بەپەیوەندیەکانی نێوان هەرێم و بەغدا دەگەڕێتەوە، هەروەکو پێشتر ئاماژەم پێدا کەئەو هاوکێشە سیاسییە و ئەو هێز هاوسەنگیەی کەلەنیوان ئەحزابی ناسیونالیستی کوردو ڕەوتە قەومی و شیعی و سونییەکاندا، بەدوای ڕوخانی سەدامدا شکڵی گرت و “قەوارەی هەرێم”ی لەسایەدا دامەزرا، گۆرانکاری بەسەردا هاتووە. لەئێستا کوردستان لەحالەتی چاوەڕوانیدا ڕاوەستاوە، لەلایەکەوە بەدیار ئاکامەکانی جەنگی هێزە ئیمپریالیستیەکان لەئۆکرانیاو دوبارە دابەشکردنەوەی ناوچەکانی نفوزیان وچۆنیەتی سازدانەوەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و دۆزینەوەی ڕیگاچارە بۆ ئەوقەیرانە سیاسی و حکومەتیەی کەلەئارادایە. لەلایەکی ترەوە، بەدوای هەڵبژاردنەکانی ئەم دوایانەی پەرلەمانی عێراقدا، مەسەلەی سازدانەوەی حکومەت لەعێراقدا و لەسایەی کێشەو ململانێکانی نێوان ئەمریکاو ئیراندا، ئەم مەسەلەیەی لەبێ ئاسۆییەکی موتلەقدا راگرتوە، بەتایبەتیش کۆتاییهاتنی پڕۆژەی “حکومەتی بەشبەشێنە” ودابەشکردنی جومگەکانی داهاتو دەسەڵات بەسەر قەوم وتایفەو ڕەوتە ئاینیەکاندا، لەژێر ناوی “دیموکراسی عیراقیدا” کۆتایی پێهاتوەو ئەو خولیایەی خستۆتە بەردەم ڕەوتە بۆرژوا، قەومی وئاینیەکان، کەدەسەڵات لەعێراقدا مەرکەزی بکەنەوەو ئەو ئیختیارات وئیمتیازاتانەی کەپێشوتر درابوو بەئەحزابی ناسیونالیستی کورد وەربگرنەوە. لەوەها دۆخێکدا بەدڵنیایەوە پێگەی ناسیونالیزمی کوردو دەسەڵاتەکەی چۆتەژێر پرسیارەوە و پەیوەندیەکانی نێوان هەرێم و بەغداش، بەزەرەری ناسیونالیزمی کورد ودەسەلاتەکەی ڕوی لەتەسلیم بوون بەبڕیارەکەنی حکومەتی عێراق ودادگای فیدرال کردووە.
بۆپێشەوە: لە ئێستادا پرسی نەوت و غاز وەکو کێشەی نێوان هەرێم بەغدا، دەرهاویشتەی چییە؟ تاچەندە لاتان وایە دەستی بۆرژوازی کورد لە دۆسیەی نەوت و غاز دووردەخەنەوە؟ ئەمە چ کاریگەرییەکی لەسەر پەیوەندی دەسەڵاتی بۆرژوازی کورد و دەسەڵاتی بۆرژوازی عێراقی دەبێت؟
خەسرەو سایە: هەروەک باسمکرد هاوکێشەکان بەزەرەری ناسیونالیزم و پێگەی دەسەلاتەکەی گۆڕدراوەو ئەوە حکومەتی عێراقە کەهەوڵ دەدات باڵادەستی خۆی بەسەر هەرێمدا درێژ بکاتەوە، لەمەشدا هەرجارە لەسەر بابەتێک فشارەکانی تونددەکاتەوەو پەیوەندیەکانی نیوان هەولێرو بەغدا دەباتە نێو ململانێیەکی سیاسی، ئابوری وقانونیەوە. نمونەش بۆئەمە داوای حکومەتی عێراقی لەڕادەستکردنی فڕۆکەخانەو داهاتی ناوخۆ وخاڵە کۆمرگیەکان، پەیوەندییە بازرگانیەکان، بڕینی بەشی هەرێم لەبودجەی عێراق و دەرمان وخزمەتگوزاریەکانیتر، بڕیارەکانی دادگای فیدراڵ و کێشەی نەوت و غازیش یەکێکە لەم بابەتانە. پارتی بەدوای ئەوەدا کەلەگەڵ سەدرو حەلبوسی کەوتە هاوپەیمانێتیەوە، پێی وابوو کە دەتوانێ لەڕیگای شەریک بوونەوە لەگەڵ کوتلە پەرلەمانیە گەورەکاندا، ئەم فشارانە ڕادەگرێ ولەوانەش کێشەی نەوت و گاز چارەسەر دەکات، بەڵام ئێستا ڕۆشنبۆتەوە کەهەموو باڵەکانی بۆڕژوازی لەعێراق سەرەڕای ناکۆکیەکانی نێوانیان، هاوران لەسەر لێسەندنەوەی ئەو دەسەڵاتەی کە هەریم لەدەرهێنانی نەوت و گازدا هەیبوو.. دیارە ئەگەر حکومەتی عێراق بەوە بگات کەمەسەلەی فرۆشی نەوت و گاز لەدەست یەکیەتی و پارتی دەربهێنێ، پەیوەندی نێوان هەرێم و بەغدا، تا ئەوجێگایە دەبات کە بەغدا چۆن لەگەڵ هەر پارێزگایەکی تری عێراقدا مامەڵە دەکات لەگەڵ هەرێمیشدا هەر ئەمە داسەپێنێت. ئەمەش لەدوا ئەنجامدا بۆرژوازی کوردو حزبەکانی دەخاتە تەنگانەیەکی سەختەوە وپێگەی ڕابردوو ئێستای خۆیان لەدەست دەدەن.
بۆپێشەوە: چارەنووسی سیاسی خەڵکی کوردستان و ژیان و گوزەرانی هاوڵاتیان لە ململانێکانی نیوان دەسەڵاتی بۆژوازی عیراق و کوردستاندا، چی بەسەر دێت و چ کاریگەریەکی دەبێت؟
خەسرەوسایە: یەکێک لەو فاکتۆرو گرفتانەی کەخەڵکی کوردستانی لەم گێژاو نەهامەتیەی ئێستادا ڕاگرتووە، هەڵدەگەڕیتەوە سەر پەیوەندیەکانی نێوان هەرێم وبەغدا و ئەو ململانێیانەی کەلەنیوان ئەم دوو دەسەڵاتەو حزبە پێکهێنەرەکانیدایە، کەوایە تا دۆخی ژیان و گوزەرانی خەلكی کوردستان لەسایەی ئەم پەیوەندییە لەق و ناڕۆشنەدا بمێنیتەوە، زەرەرمەندی یەکەم دەبن. جگ لە خراپی باری ئابوری و دارایی خەڵک لەوانە، کێشەی نەبونی موچەو خزمەتگوزارییەکان و نەناردنی بەشە خوراک و بەنزین و دەرمان و… فشارەکانی حکومەتی عێراق لەسەر دەسەڵاتدارانی کوردستان، بەدوای خۆیدا ئەو نائارامی وگێژاوەی کەخەڵکی کوردستان ژیانی تیدا بەسەر دەبەن، بەرینترو فراوانتر دەبێتەوە، کەمەعلوم نییە چ بەڵاو موسیبەتێکی تری بەدواوە دەبێت. وەک بەرئەنجامێکیش لەکێشەکانی نێوان هەرێم و بەغدا، دەسەڵات لەکوردستان لە ڕەوتی سازش وتەسلیم بوونی هەنگاو بەهەنگاوەکانیدا، ئەگەر مل بەبڕیارەکانی حکومەتی عیراق نەدا، ئەوا ئەو گەمارۆ ئابوری و بازرگانیەی کەحکومەتی عێراق لەسەر کوردستان دایناوە، تائەو ئاستە بەرین دەبێتەوە، کەهەژاری و برسێتی وگرانی.. مانەوەی فیزیکی خەڵک بخاتە ژێر مەترسیەکی گەورەوە. لەڕوی سیاسیشەوە فشارەکانی دەولەتی عیراق لەگەڵ ئەوەدا کەنائارامی و پشێوی زیاتری بەدواوە دەبێت، هاوکات ئەو گێژاوەی کەکۆمەڵگەی کوردستانی تیا ڕاگیراوە قوڵتر و فراوانتر دەبێتەەوە و دەخاڵەتی دەوڵەتانی ناوچەکە بۆسەر کوردستان زیاتر دەبێ و مەعلومیش نییە لە توندبونەوەی کێشمەکێشەکانی نیوان هەرێم و بەغدادا، چ بەڵایەک دەخوڵقێ…. هەموو ئەمانە دۆخیکی سەختی رووبەڕوی خەلكی کوردستان و خەباتەکەیان لەدژی دەسەڵات دەکاتەوە.
بەڵام ئەوەی کە ئەم دۆخە بەکوێ دەگات، ئەگەر بەکورتی و بەگشتی بڵێم کوردستان لەبەردەم دوو ئەگەردایە: یەکەمیان ئەوەیەکە ڕیگاچارەی ئەمریکایی لەسازدانەوەی دەولەت لەعێراقدا، بەجۆرێک بچێتە پێشەوە کەهەم جێگاو ڕیگای ناسیونالیزمی کوردو دەسەلاتەکەی پێناسەبکرێتەوە وهەم بەغداو هەولێر رازی بکا و بەتەوافقێک بگەن. کەدیارە ئەم سینایۆیە لە وجودی ئێران لەعێراقدا، پڕۆسەکەی ئاڵوزکردووە، لەلایەکی تریشەوە خودی مەوقعیەتی ئەمریکا لەعیراقدا روو لەداشکان وبێ ئاسۆییە لەوەی کە چ سیستەمێکی ئەمنی وئابوری وحکومەتی لەڕۆژهەلاتی ناوەراستدا جێ دەخات، ئایا دۆخەکە بەتورکیا، ئیران، دەولەتانی کەنداو سعودیە و جیهانی عەرەبی دەسپێڕی یان نا.. تەنانەت ناکۆکیەکانی نێوان باڵەکانی شیعە خۆیان و ناکۆکی ئەمانیش لەگەڵ سوننەو ڕەوتە قەومیەکاندا، بەڕێکەوتنێک دەگات یان نا.. ئەمانە هیچی ڕۆشن نییە و هەربۆیە کوردستانی لەحالەتی چاوەروانیدا دە‌هێڵێتەوە و ئەمەش دەرفەتی زیاتر دەدات بەڕەوتە بۆرژوا قەومی و تیرەگەریەکانی عیراق وهێزی میلیشیایان تا فشارەکانیان لەسەر هەرێم توندبکەنەوە. لەئەگەرێکی ئاواشدا، بەدڵنیایەوە خەڵکی کوردستان تا ساڵانێکی زۆر لەم گێژاو ونەهامەتیەی تێیکەوتون بەتەحەمولکردنی دەردەسەری زیاترەوە دەمێننەوە. ئەگەری دووەم ئەوەیە کە خەلكی ناڕازی کوردستان کە بۆ خواستی کارو بژێوی وئازادی یەخەی دەسەڵاتی بۆرژوازی کوردیان گرتووە، لەجولانەوەیەکی چینایەتی سەربەخۆ و شۆڕشگێرانەدا شکڵ بگرێ و سەرتاپای ئەو دەسەلات و سیستەمە هەڵگێڕێتەوە کە ئەحزابی ناسیونالسیتی کورد دایان مەزراندووە. جوڵانەوەیەکی چینایەتی وشۆڕشگێرانەی وا کەلەهەناوی خۆیدا دەسەڵاتدارێتی جەماوەری ڕێکخراو لەشوراکاندا سەردەربهێنێ و کێشەی نێوان هەرێم و بەغدا لەلایەن نوینەرانی ڕاستەوخۆی خەڵکەوە بەئەنجامێک بگەیەنێت و بڕیارێکی دروستی لێ بدەن کە لەقازانجی خەڵکی کرێکارو زەحمەتێکێش چ لەکوردستان و چ لەعیراق بەسەرەنجام بگەیەنێت.
بۆپێشەوە: حزبی کۆمۆنیستی کرێکاری کوردستان لە کوێی کێشەی نێوان هەرێم و بەغداد ڕادەوەستێ و چ ڕیگاچارەیەکتان هەیە بۆ ئەو دۆخەی کەکۆمەڵگەی کوردستانی تێکەوتووە؟
خەسرەو سایە: حزبی کۆمۆنسیتی کرێکاریی کوردستان نەک هەر لەهیچ لایەکی کێشەی نیوان هەرێم و بەغدا راناوەستێ، بەڵکو بۆ ئێمە کێشەی نێوان ئەم دوولایەنە، کێشەی دوو باڵ و دوو دەسەڵاتی کۆنەپەرستی بۆڕژوازیەو لەناوەڕۆکیشدا، لەدژی خەڵکی کرێکارو زەحمەتکێشەو بۆ دابەشکردنەوەی داهات و دەسەڵات و شێوازی شەراکەتیانە لەدزین و بەتاڵانبردنی داهاتی کۆمەلگەو ڕەنج و زەحمەتی ئەوان. تەنانەت کێشەی نیوان هەریم وبەغدا بەهەربارێکدا بشکێتەوە، نەک هەر دەستکەوتی بۆ خەڵکی کوردستان نییە تەنانەت هیچ ئاستێک لەپێشڕەوی کۆمەلایەتی بەدوادا نایەت. ئێمە دەسەڵاتی بۆرژوازی کورد نە بەئەزمونی خۆمان و نەبەدەستکەوتی خەلكی کوردستانی دەزانین، هەربۆیە لە کێشەی نێوان هەرێم و بەغدادا بۆ ئێمە ئەوە گرنگ نییە کە “قەوارەی هەرێم” ودەسەڵاتەکانی لاواز دەبێتەوە، بەڵکو ئەوەی کەبۆ ئێمە گرنگە ئەوەیە کە کێشمەکێشی نیوان هەرێم و بەغدا، چ کاریگەریەکەی خراپ بەسەر ژیان و گوزەران وخەباتی خەڵکی ناڕازیدا چ کوردستان و چ لەعێراقدا بەجێ دەهێڵێت. بۆ ئێمە هاوخەباتی و هاوچارەنوسی خەڵکی کرێکارو زەحمەتکیشی عێراق وکوردستان و خەباتیان بۆ وەلانانی هەردووک ئەو دەسەڵاتەی لەسەرکارە گرنگەو ئێمە خۆمان بەبەشێک لەم خەباتەو لەم بەرەیە دەزانین. لەم چوارچێوەیەشدا حزبی کۆمۆنسیتی کرێکاری کوردستان بەتەواوی توانایەوە لەدژی هەرجۆرە دەستدرێژیەکی حکومەتی عیراق بۆ سەر ژیان وکوزەرانی خەڵکی کوردستان رادەوەستێ، لەوانە دانانی گەمارۆی ئابوری وبازرگانی، لەشکرکێشی بۆسەر کوردستان.. بەتوندی ڕادەوەستینەوەو هەوڵدەدەین خەڵکی کوردستان لەیەک بزوتنەوەی چینایەتی و سەربەخۆی سیاسیدا، بەرامبەر ئەم جۆرە دەستدرێژیانەی حکومەتی عێراق بێنە مەیدانەوە.
تائەوجێگەیەی بەڕێگاچارەی ئێمە دەگەڕیتەوە، سەرەتا دەبێ تەئکید لەو خاڵە بکەم کەدەرچون لەدۆخی ئیستای کوردستان و بەدەستهێنانی هەرجۆرە باشبونێک لەژیانی خەڵکی کوردستاندا، تەنانەت دەربازکردنی کوردستان لەوگێژاوەدا کە بەهۆی لکانەوەی کوردستان بەناوی فیدڕالیزمەوە، بەعێراقەوە تێی کەوتوە، لەگرەوی خەباتە بۆ وەلانانی دەسەلاتی ئێستای بۆرژوازی کوردو حزبەکانی، خەباتێک کەفەزایەکی شۆڕشگێرانە بکاتەوە کەخەڵکی کوردستان ئازادانە بتوانن هەم بڕیار لەسەر سیستەمێکی سیاسی و ئابوری بەقازانجی باشکردنی ژیانیان بدەن و هەم پەیوەندی خۆیان لەگەڵ بەغدا یەکلابکەنەوە. بەتایبەتی لەدۆخی ئێستادا کە نارەزایەتیەکی جەماوەری بەدژی دەسەڵات لەئارادایە. بەکورتی ئەگەر بڵێم ئێمە پیمان وایە کەڕێگای دەرچون لەدۆخی ئێستا وهەرجۆرە پێشڕەویەکی کۆمەلایەتی بەقازانجی خەڵکی کرێکارو زەحمەتکێشی کوردستان، بە رابەری و سەرخستنی جولانەوە نارەزایەتیەکانی ئێستای خەڵکی کرێکارو زەحمەتکێشانەوە، بۆ وەلانانی دەسەڵاتی ئێستاوە بەندە و لەجەرگەی هەر ئەم خەباتەشدا دەتوانرێ دەرگا بەڕووی بڕیاری ئازادانەی خەڵکی کوردستاندا بکرێتەوە، کەبڕیار لەسەر چارەنوسی خۆیان بدەن بەوەی کەدەوڵەتی سەربەخۆ پێکدەهێنن یان بەمافی هاوڵاتی یەکسانەوە لەگەڵ حکومەت عێراقدا دەمێننەوە.