هۆکاری دەستێوەردانی تورکیا لە کوردستاندا چییە؟ عەبدوڵا مەحمود
هۆکاری دەستێوەردانی تورکیا لە کوردستاندا چییە؟
عەبدوڵا مەحمود
بەپێ راگەیاندنی لێدوانی بەرپرسانی تورکیا و سەرچاوە میدیایەکەکان، تورکیا خەریکی ئامادەکارییە بۆ هیرش بۆسەر شەنگال و هاوکات دامەزرانی بنکەیەکی تری سەربازی لە کوردستانی عێراقدا… دیارە ئەمەش لە درێژەی ملهوری و دەستێوردانی پیشوتردا، دەچیتە پیشەوە، بەڵام لە هەلومەرجێکی تایبەتی تردا، کە دەسەڵاتی سیاسی هەرێم، لاوازتر لە پێشووە و پەیوەندی تورکیاش لەگەڵ عێراقدا، هەنگاوی زۆرتری ناوە.
هۆکاری سەرەکی لەشکرکیشی و ملهوری نواندنی تورکیا چ لەناوچەکەو چ لە کوردستاندا، بەجیا لە پاساوی پەکەکەو درۆی پاراستنی سنورەکان، پەیوەستە بە ناجیگیری سیاسی و نەبوونی قەوارەی دەوڵەتییەوە…تورکیا بۆیە دەتوانی دەستێوەردانی سەربازی لەناوخۆی سوریا یان بۆسەر کانتۆنەکانی کوردستانی سوریا، تادەگاتە لیبیا،… کوردستانی عێراق بکات، چونکە بەهۆی جەنگی ناوخۆیی و دەستێوەردانی ئیمپریالیستانەوە ئەم دەوڵەت و ناوچانە توشی ناسەقامگیری سیاسی و بۆشایی ئیداری بوونەتەوەو دەسەڵاتی ناوەندی تیایاندا یان نەماوەو یان لاواز بووە. هێرش و ملهوری نواندنی بەردەوامیشی لە کوردستانی عێراقدا، بە پلەی یەکەم سەرگەردان مانەوەی دۆخی سیاسی کوردستان و وەڵام وەرنەگرتنەوەی فەرمی و حقوقی و سیاسی کیشەی خەڵکی کوردستانە. لەگەڵ ئەوەدا پەیوەندی نێوان هەرێم بە بەغداوە لەچوارچێوەی فەرمیدا فیدرالیزمە، بەڵام بەکردەوە کوردستانی عیراق هیشتا نەبۆتەوە بە بەشیک لە عێراق و لەهەمان کاتیشدا ئەم سەربەخۆییە بەکردەوەیەی بۆ بەفەرمی نەناسراوە و لەقەوارەیەکی دەوڵەتی بەهرەمەند نییە. بۆیەش هیچ وڵات و ناوەندێکی نێودەوڵەتی هێرشی وڵاتانی ناوچە بۆسەر کوردستان وەکو پیشلێکارییەکی دەوڵەتی تەماشا ناکەن. لەوەش واوەتر پەیوەندی دەسەڵاتی هەرێم بە دەسەڵاتی بەغداوە، پەیوەندیەکی پڕ کیشە و ناجێگیر و حزبۆکراتییە، تەنانەت دەتوانین بڵێین پەیوەندی دەسەڵاتی هەرێم لەگەڵ ئیران و تورکیا نزیکترە تا لەگەڵ عیراقی فیدرالی!!. دەسەڵاتی زۆنی زەرد هێندەی وابەستە و گرێدراوە بە تورکیاوە، وە دەسەڵاتی زۆنی سەوز هێندە وابەستەو گرێدراوە بە ئیرانەوە، هێندە وابەستەو گرێدراو بە حکومەت و دەسەڵات لە بەغداوە نین. دەسەڵاتی هەرێم لەهەردوو زۆنەکەدا هێندەی گوێگر و خزمەتکاری تورکیا و ئیرانن هێندە گوێگرو وابەستەی بە بەدەسەڵاتی بەغداوە نین. بەغدا و دەسەڵاتی ناوەند هێندە بۆیان جێگای بایەخە، کە موچەی فەرمانبەران، یان برێ بوجە لە میزانیەی ساڵانەیان پێبدات و لەگەمەی بەرزو نزمی نرخی نەوتیشدا، خۆیان زیانبار نەبن.
ئەم هەلومەرجە کەشێکی خوڵقاندووە، کە هەم تورکیا و هەم ئیران بتوانن بەدەست ئاوەڵاییەوە دەستێوەردان لە زۆنەکانی کوردستاندا بکەن و لەوەش واوەتر لەلایەن دەسەڵاتی هەردوو زۆنەوە هاوکاری و چاوساغیان بۆ بکرێت. پارتی و یەکێتی، نیگەرانی دەستێوەدانی تورکیا و ئیران نین، لەبەرامبەردا نیگەرانی دەستێوردانی سەربازی عیراق و مل نەدانی بەغدان بە پرسی موچە و شایستە داراییەکانی هەرێم. ئەمەش بەجیا لەوەی پوچی فیدرالیزمی قەومی نیشان دەدات، هاوکاتیش چاوەروانیەکی پوچە کە دەسەڵاتی هەرێم لەئاستی باڵادا ئیدانەی فەرمی لەشکرکێشیەکانیان بکات.
لەشکرکێشی و ملهوری وڵاتانی ناوچەکە، تەنها دەتوانرێت لە رێگای بزوتنەوەی نارەزایەتی فراوانی ملیۆنی شەقامەوە، ببێتە گوشار لەسەر وڵاتانی ناوچەکەو دنیای خەتووی قازانج پەرستی سەرمایەداری بیدەنگیش لەبەرامبەر بەو ملهوریانەدا بێدار بکاتەوە. بێگومان هەرەشەو ملهوری وڵاتانی ناوچەکە کاریگەری سلبی لەسەر بزوتنەوەو نارەزایەتی جەماوەری لەدژی دەسەڵات دادەنێت و دەسەڵاتی سیاسیش بە پاساوی هیرش و مەترسی دەرەکی هێندەی تر خۆی لە بەرپرسیاریەتی دەدزێتەوە.