پشدەر بابەکر: دەبێت خەڵك داواكارییەكانی بگۆڕێت لە موچە و كارەبا و خزمەتگوزارییەوە بۆ ڕۆیشتنی ئەم دەسەڵاتە، دەبێت خەڵك ڕێگاكانی خەباتكردنیشی بگۆڕێت چیتر ئەو خۆپیشاندانە كلاسیكیانە دووبارە نەكاتەوە كە هیچ ئەنجامێكیان نییە…
پشدەر بابەکر: دەبێت خەڵك داواكارییەكانی بگۆڕێت لە موچە و كارەبا و خزمەتگوزارییەوە بۆ ڕۆیشتنی ئەم دەسەڵاتە، دەبێت خەڵك ڕێگاكانی خەباتكردنیشی بگۆڕێت چیتر ئەو خۆپیشاندانە كلاسیكیانە دووبارە نەكاتەوە كە هیچ ئەنجامێكیان نییە…
دیمانەی بۆپێشەوە لەگەڵ بەڕێز پشدەر بابەکر ڕۆژنامەنووس و چاودێری سیاسی سەبارەت بە ناڕەزایەتی و خۆپیشاندانەکانی کوردستان و بێ موچەیی…
بۆپێشەوە: جارێکی تر خەڵکی نەدار و بێکار و برسی و بێ موچە، دەستیان داوەتە ناڕەزایەتی و بەشێکیان هاتوونەتە سەر شەقام، هۆکاری ئەم ناڕەزایەتی و خۆپێشاندانانە چییە؟
پشدەر بابەکر: لە ڕاستیدا ئەو دەسەڵاتەی لە هەرێمی كوردستان لەدوای ساڵی ١٩٩١ وە دروست بووە وەك داگیركەر و ئیستعمار مامەڵەی لەگەڵ خەڵكی هەرێمی كوردستان كردووە، داهات و خێر و بێری ئەم خاكەیان بردۆتە دەرەوە و كەرەستەخاوەكانی كوردستانیشیان هەڕاج كردووە. سەرئەنجام كاستێكی سیاسی دەوڵەمەند و خۆشگوزەران و خاوەن ملیاران دۆلار دروست بووە. لە بەرامبەردا دانیشتوانی كوردستان لەدوای ڕاپەڕینی ١٩٩١ وە لەكولەمەرگی و بەدبەختیدا دەژین، جگە لەچەند ساڵێكی كەم كە دەتوانین بڵێین لە ٢٠٠٥ وە بۆ ٢٠١٤ تارادەیەك دۆخی خەڵك گۆڕانی بەسەرداهات، بەڵام بەهۆی ئەوەی خەڵكی كوردستان بارمتەی دەسەڵاتێكی مافیایی بوون، بەدیاری كراویش نێچیرڤان بارزانی و ئاشتی هەورامی بەڕەزامەندی و چاوپۆشی یەكێتی نیشتمانی كوردستان لەبەرخاتری بەرژەوەندی شەخسی و حزبی و توركیا دەستیان كرد بە واژۆكردنی چەند گرێبەستێكی نەوتی و لەژێر ناوی ئابووری سەربەخۆ. بەهۆیەوە لە ٢٠١٤ وە خەڵكی هەرێمی كوردستان بەدەست ئازارێكی بێ كۆتاییەوە دەناڵێنێت كە تائێستاش پێی دەتلێتەوە. لەبەرامبەر ئەوەدا ڕۆژ بەڕۆژ سەرمایەی كۆمپانیاكانی حزبە دەسەڵاتدارەكان زیاتر و زیاتر دەبێت و كەناڵەكانیان و بارەگاكانیان زیاتردەبن، و پارەی زیاتری تێدا خەرج دەكەن. دەتوانین بڵێین ئەم دەسەڵاتەی ئێستا شەرعیەتی نەماوە و باشترین بەڵگەش بەشداری نەكردنی خەڵكی كوردستان بوو لە هەڵبژاردنی ٣٠ی ئەیلولی ٢٠١٨ ی پەرلەمانی كوردستان، بەجۆریك ٣٤٪ بەشداری كرد و ٦٦٪ بەشداری نەكرد. خەڵكی هەرێمی كوردستان لەڕابردوودا چەندین ڕێگای بۆ ڕزگاربوون لەو دەسەڵاتە تاقیكردەوە، بەڵام بەهۆی بەرژەوەندی وڵاتانی دراوسێ ئەم دەسەڵاتە تائێستا ماوەتەوە.
بۆپێشەوە: بەشی هەرەزۆری خەڵکی کەم دەرامەتی کوردستان، ژیان و گوزەرانیان تا دێت بەرەو خراپتر دەچێت، ئەم خەڵکە چی بکات بۆ بەرگری لە ژیان و گوزەرانی؟
پشدەر بابەکر: دەبێت خەڵك داواكارییەكانی بگۆڕێت لە موچە و كارەبا و خزمەتگوزاریەوە بۆ ڕۆیشتنی ئەم دەسەڵاتە ،چونكە ئەم دەسەڵاتە نمونەیەكی جوانی پیشان نەداوە لە ٢٩ ساڵی ڕابردوودا تاوەكو هیوای لەسەر هەڵبچنین. هەروەها دەبێت خەڵك ڕێگاكانی خەباتكردنیشی بگۆڕێت چیتر ئەو خۆپیشاندانە كلاسیكیانە دووبارەنەكاتەوە كە هیچ ئەنجامێكیان نییە، لەبری ئەوە دەبێت بیر لەمانگرتنی سەرتاسەری و خۆپیشاندانی گەورەی دریژخایەن و بەردەوام بكاتەوە. تەنانەت دەكرێت خەڵكی هەرێم بیر لەكۆڕەوێكی گەورە بكەنەوە بۆ سەر سنورەكان بەمەبەستی ڕزگاربوونیان لەو دەسەڵاتە، دەکرێت ئۆپۆزسیۆنی دەرەوەی پەرلەمانی دروست بێت و نەخشەڕێگایەكی نوێ دابنێت بۆ قۆناغێكی نوێی خەبات.
نابێت خەڵك چیتر ئەو ڕێگایانە دووبارە بكاتەوە كە لەپێشووتردا پەنای بۆ بردوون، چونكە ئەنجامەكەی دەركەوت، و لە داهاتووشدا بەدڵناییەوە هەمان ئەنجامی دەبێت.
بۆپێشەوە: هێزە ئۆپۆزیسیۆنەکانی دوێنی و بەشدار لەدەسەڵاتی گەندەڵ و دزی ئەمڕۆدا وەکو گۆڕان دەیانەوێت خۆیان بە ناڕەزایەتی جەماوەرییەوە هەڵبواسن، چۆن دەڕواننە ڕۆڵی ئۆپۆزیسیۆن و بزووتنەوەی گۆڕان؟
پشدەر بابەکر: پێم وایە بزووتنەوەی گۆڕان لەدۆخێكی خراپدایە، و من بۆخۆم ئیشكالاتی گەورەم لەگەڵ سیاسەتی ئێستای بزووتنەوەی گۆڕان هەیە. هەست دەکرێت بزووتنەوەی گۆڕان دووچاری چەندین كێشەی ناوخۆی و دەرەكی بۆتەوە، لەوانەش بەشداریكردن لەحكومەتێك لەگەڵ دوو دەسەڵات كە تۆمەتبارن بە بردنی قوت و بژێوی ژیانی خەڵك لەساڵی ١٩٩١ وە، بزووتنەوەی گۆڕان لەئێستادا چاكسازی لەحكومەت لە قیرتاوكردنی ڕێگە و دووسایدكردنی چەند شەقامێك كورت كردۆتەوە، لە بەرامبەردا خەڵك هێنانەوەی ملیاران دۆلاری دزراو و دادگایكردنی سەرانی ئابوری سەربەخۆ و ڕیفراندۆم و شەڕی ناوخۆ بەچاكسازی دەزانێت، بۆیە پێناسەی گۆڕان بۆ چاكسازی لەگەڵ پێناسەی خەڵك جیاوازە. لەسەر ئاستی دەرەكی بزووتنەوەی گۆڕان ڕێككەوتنێكی لەگەڵ پارتی دیموكراتی كوردستان هەیە، كە پێم وایە بەئاسانی ناتوانێت لێی دەرچێت. لەسەر ئاستی ناوخۆیش ئەو بزووتنەوەیە بەدەست كوتلە و كوتلەبازیەوە گیرۆدەبووە، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا هێشتا ئەو بزووتنەوەیە ئەو بنەمایانەی تێدایە كە بتوانێت زاڵ بێت بەسەر كێشەكانی ناوخۆی، و بۆ گەڕێكی تر ڕابەرایەتی شەقام بكاتەوە. پێم وایە بەشداری ئەم جارەی گۆڕان لەحكومەت هەڵەیەكی ستراتیژی بوو كە لەداهاتوودا باجەكەی دەدات.
بۆپێشەوە: چۆن دەڕواننە ڕۆڵی نەوەی نوێ، لە ناڕەزایەتی و خۆپیشاندانە جەماوەرییەکاندا؟ تا چەندە لاتان وایە بەشداری نەوەی نوێ لە پێناو بەرژەوەندی بێبەشان و موچەخۆران و داخوازییەکانی خەڵکی کوردستاندایە؟
پشدەر بابەکر: نەوەی نوێ هێزیكی سیاسی نوێیە، دەبێت چاوەڕێ بكەین بزانین هەڵوێستیان چۆن دەبێت لەداهاتوودا. هێشتا دیدگای نەوەی نوێ بۆ پرسی ئافرەت و پارەی دزراو و دادگایكردنی سەرانی فشەكوردایەتی نازانین؟ دیدگایان بۆ گرێبەستە نەوتیەكانی بنەماڵە لەگەڵ كۆمپانیا بیانیەكان دیارنییە. لەسەر پرسی منداڵ و ژینگە و بەتەمەنەكان، بۆچوونی خۆیان ڕانەگەیاندووە، جوڵانەوەیەكی سیاسی قووڵ نییە و كرچ و کاڵیەكی پێوەدیارە، دەبێت نەوەی نوێ شتێك پیشان بدات كە جیاواز بێت لەهەموو حزبەكان، ئەمەش بەكردەوە بێت، بۆ ئەمەش دەبێت ئەو جوڵانەوەیە ئاشكرای بكات كە ئەگەر هەزار ساڵ چاوەڕێی بكات دەست ناخاتە ناو دەستی یەكێتی و پارتی و حكومەتیان لەگەڵ پێكناهێنێت، دەبێت بڵێت كە ئۆپۆزسیۆنێكی پشوو درێژ دەبێت. لەڕاستیدا لەماوەی ڕابردوودا چەند كۆبونەوە و دیدارێكیان لەگەڵ چەند حزبیكی سیاسی هەرێم هەبوو، بەڕای من ئەمە هەڵە بوو، هەر هێزیكی سیاسی نوێ دەبێت بایكۆتی ئەو حزبانە بكات كە دۆخی خەڵكیان بە ئەمرۆ گەیاند، نەك لەگەڵیان كۆببنەوە و پەرەپێدانی پەیوەندی دووقۆڵی تاوتوێ بكەن.
بۆپێشەوە: دەسەڵات لە جێگای ئەوەی وەڵام بەداخوازی ڕەوای خۆپیشاندەران بداتەوە، پەنا دەباتە بەر چاوسوورکردنەوە، تۆمەت بەخشینەوە، هەڕەشە، زیندانی کردن و سەرکوت کردن،… ئەم دەسەڵاتە تا کەی دەتوانێت بەو ڕێکارە نەشیاوە پارێزگاری لە دەسەڵاتی بکات؟٧
پشدەر بابەکر: هەموو دەسەڵاتە دیكتاتۆرەكان هەمان ڕێگا بۆ سەركوتكردنی خۆپیشاندان و ناڕەزایەتی خەڵك بەكاردەهێنن، ئەمەش بەردەوام دەبێت تا ئەو كاتەی یەكێك لەم سێ شتە ڕوودەدات:
یەكەم خەڵكی ڕێگای خەباتی خۆی دەگۆڕێت، و ڕێگایەكی نوێ هەڵدەبژێرێت بۆ خەبات.
دووەم هاوكێشەی سیاسی ناوچەكە لەبەرژەوەندی خەڵكی كوردستان دەگۆڕێت.
سێیەم هەموو حزبە سیاسیەكانی دەرەوەی یەکێتی و پارتی بەرەیەكی سیاسی دژی یەکێتی و پارتی پێكدەهێنن بۆ ڕزگاركردنی خەڵكی كوردستان.
بۆپێشەوە: تا ئێستا دەسەڵات مل بەخواستی زۆر سادەی دابینکردنی هەلی کار، دانی موچە لەکاتی خۆیدا، دابینکردنی لانی خزمەتگوازارییەکان نادات ئەمە بۆچی دەگەڕێتەوە؟
پشدەر بابەکر: دەسەڵاتە گەندەڵ و دیكتاتۆرەكان دووچاری دۆخێك لەملهوڕی دەبن، بە بچووك سەیركردنی داواكاری و ناڕەزایەتی خەڵك دەکەن. هەروەها هیچ دەسەڵاتیكی گەندەڵ چاكسازی نەكردووە، تا ئەوەی هەرێم دووەم دەسەڵات بێت. ئەم دەسەڵاتە خۆی شێرپەنجەی كۆمەڵگەی كوردی بوو، دواتریش كۆمەڵگەشی دووچاری شێرپەنجە و بن دیوار و دارمانی بەها و ویرانكردنی كەرتەكانی كۆمەڵگە كردووە، بۆیە دەبێت ببڕدڕێت. ئەم پرسیارە بۆ قەزافی و موبارەك و عەلی عەبدوڵا ساڵح و ئەوانیش ڕاستە، كە ئەگەر بەشێك لەو پارەی دزی بوویان بیانهێنابایەوە، ڕەنگە چارەنووسیان جیاواز بوایە لەو چارەنووسەی هەیان بوو. بۆیە ئەوانەی كەوتنە زەلكاوی گەندەڵی و دزیەوە بەئاسانی ناتوانن دەستبەرداری بن.